1. Oryginalne słowo greckie:
W oryginale Nowego Testamentu, spisanego po grecku, pojawia się słowo ἐκκλησία (ekklēsía) – oznaczające „zgromadzenie”, „wspólnotę”, „zwołanie”, „zbór”. Termin ten był powszechnie używany na określenie społeczności wierzących.
2. Tłumaczenia na język polski:
- W Biblii Tysiąclecia (najbardziej popularnym tłumaczeniu katolickim w Polsce), słowo „Kościół” pojawia się wielokrotnie, np.: „Ty jesteś Piotr (czyli Skała), i na tej Skale zbuduję mój Kościół”
(Mt 16,18) - W tłumaczeniach protestanckich, jak Biblia Warszawska czy Biblia Gdańska, czasem używa się słowa „zbór” zamiast „Kościół”, aby uniknąć konotacji instytucjonalnych.
3. Znaczenie:
W Nowym Testamencie „Kościół” nie oznacza budynku, lecz wspólnotę wierzących – lokalną (np. Kościół w Efezie) lub powszechną (cała wspólnota chrześcijan).
Polskie słowo „kościół” pochodzi z języka czeskiego.
Etymologia słowa „kościół”:
- Polskie „kościół” wywodzi się od czeskiego „kostel”, które z kolei pochodzi od łacińskiego „castellum”, czyli „zameczek”, „warownia”.
- W czasach wczesnego chrześcijaństwa w Europie Środkowej świątynie chrześcijańskie często były budowane z kamienia i przypominały warowne budowle, stąd określenie „kostel” (czyli coś jak „forteca Boga”).
- Słowo to zostało zapożyczone do języka polskiego jako „kościół” i zaczęło oznaczać budynek sakralny oraz później również instytucję religijną.
A więc:
- W Nowym Testamencie, pisanym po grecku, nie ma słowa „kościół” w sensie etymologicznym – tam używa się słowa ἐκκλησία (ekklēsía), które znaczy „zgromadzenie” lub „wspólnota”.
- Natomiast słowo „kościół” to słowiańskie (konkretnie czeskie) zapożyczenie z łaciny, które pojawiło się znacznie później, wraz z chrystianizacją Słowian.
W grece koine, czyli języku, w którym spisano Nowy Testament, nie występuje słowo „Kościół” (jako takie), ponieważ to słowo jest późniejszym tworem słowiańskim (pochodzącym z czeskiego, jak wcześniej wspomniano).
W Nowym Testamencie po grecku używane jest słowo:
🟦 ἐκκλησία (ekklēsía)
Znaczenie słowa ἐκκλησία:
- Dosłownie: „zwołanie”, „zgromadzenie”, „wspólnota”.
- Pochodzi od słów:
- ἐκ (ek) – „z, spośród”
- καλέω (kaleō) – „wołać”
- W starożytnej Grecji słowo to oznaczało zgromadzenie obywateli (np. w Atenach), ale w chrześcijaństwie zaczęło oznaczać wspólnotę wierzących w Chrystusa.
Przykłady z Nowego Testamentu (grecki oryginał):
- Mateusza 16,18 καὶ ἐπὶ ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τὴν ἐκκλησίαν
(„…na tej opoce zbuduję mój Kościół / zgromadzenie”) - Dzieje Apostolskie 20,28 …ποιμαίνειν τὴν ἐκκλησίαν τοῦ θεοῦ…
(„…paście Kościół Boży…”) - 1 Koryntian 1,2 τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ θεοῦ τῇ οὔσῃ ἐν Κορίνθῳ
(„do Kościoła Bożego, który jest w Koryncie”)
Podsumowanie:
- ✅ Słowo „Kościół” nie istnieje w greckim oryginale – to późniejsze tłumaczenie i interpretacja.
- ✅ W oryginale występuje „ἐκκλησία”, które oznacza wspólnotę wierzących, a nie budynek ani instytucję w sensie współczesnym.
- ✅ Polskie tłumaczenia (zwłaszcza katolickie) oddają „ἐκκλησία” jako „Kościół”, ale tłumaczenia protestanckie często używają słowa „zbór”.
Oto kilka przykładów, gdzie w polskich tłumaczeniach (takich jak UBG) pojawia się słowo „kościół”, ale w greckim oryginale mamy ἐκκλησία (ekklēsía) – czyli „eklezja”, rozumiana jako zgromadzenie wierzących, nie instytucja ani budynek.
📖 Przykłady z Nowego Testamentu (UBG vs. grecki oryginał):
1. Mateusza 16:18 (UBG)
„…na tej opoce zbuduję mój kościół, a bramy piekła go nie przemogą.”
🔹 Grecki:
καὶ ἐπὶ ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τὴν ἐκκλησίαν…
✅ Lepsze oddanie sensu:
„…zbuduję moją eklezję…” – czyli wspólnotę ludzi wezwanych przez Boga.
2. Dzieje Apostolskie 2:47 (UBG)
„…a Pan codziennie przydawał do kościoła tych, którzy mieli być zbawieni.”
🔹 Grecki:
ὁ δὲ κύριος προσετίθει τοὺς σωζομένους καθ᾽ ἡμέραν τῇ ἐκκλησίᾳ.
✅ Lepsze tłumaczenie:
„…przydawał do eklezji…” – czyli do wspólnoty wierzących, nie do organizacji.
3. 1 Koryntian 1:2 (UBG)
„…do kościoła Bożego, który jest w Koryncie…”
🔹 Grecki:
τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ θεοῦ τῇ οὔσῃ ἐν Κορίνθῳ…
✅ Właściwie:
„…do eklezji Bożej w Koryncie…” – czyli do lokalnej wspólnoty uczniów Jezusa.
🟩 Podsumowanie:
- Słowo „eklezja” lepiej oddaje zamysł Nowego Testamentu: to społeczność ludzi wezwanych przez Boga, a nie religijna instytucja.
- Używanie słowa „kościół” często zaciemnia ten sens, kojarząc się z hierarchią, budynkiem lub organizacją.
