Przyjrzyjmy się temu głębiej, biorąc pod uwagę znaczenie słowa „ἐπισυναγωγή” (episynagōgē) i kontekst Listu do Hebrajczyków.
🔍 1. Znaczenie „ἐπισυναγωγή” – przypomnienie
- ἐπι-συν-αγωγή: „zgromadzenie razem, zebranie się ku” – ale nie w znaczeniu tylko fizycznym.
- W 2 Tesaloniczan 2:1 ma wyraźne znaczenie eschatologiczne: pochwycenie i zebranie się „do Pana” – w duchowym wymiarze.
📖 Hebrajczyków 10:25 – pełny kontekst
„Nie opuszczając wspólnych zgromadzeń waszych (τὴν ἐπισυναγωγὴν ἑαυτῶν), jak to jest u niektórych w zwyczaju, lecz napominając się nawzajem, a tym bardziej, im bardziej widzicie, że zbliża się dzień.”
Ważne szczegóły:
- To nie jest zwykłe „spotkanie” (np. κοινωνία, σύναξις) – tu użyto episynagōgē.
- Autor mówi do Żydów wierzących w Chrystusa, którzy mieli pokusę cofnąć się do judaizmu.
- W tle całego listu jest służba w niebiańskiej świątyni, Chrystus jako Arcykapłan, nasza pozycja „w Nim”, trwanie w duchowej rzeczywistości (Hebr. 8:1–5; 9:11–14; 10:19–22).
📌 Możliwa interpretacja, którą tekst popiera:
Nie chodzi jedynie o fizyczne zebranie, ale o:
- Trwanie we wspólnocie duchowej tych, którzy są „w Chrystusie”;
- Nieopuszczanie duchowej jedności i społeczności z Nim i innymi wierzącymi;
- Utrzymywanie duchowego uczestnictwa w zgromadzeniu w niebie, na „wyżynach niebieskich” (Ef 2:6; Hebr 12:22–24).
📖 Potwierdzające fragmenty:
🔹 Hebrajczyków 12:22–24 (UBG)
„Ale wy podeszliście do góry Syjon, do miasta Boga żywego, do niebiańskiego Jeruzalem, do niezliczonej liczby aniołów, do uroczystego zgromadzenia, do eklezji pierworodnych…”
- To zgromadzenie ma charakter duchowy.
- Mowa o bieżącej rzeczywistości wierzących, nie o przyszłości.
🔹 Efezjan 2:6
„I wraz z nim wskrzesił, i posadził w okręgach niebieskich w Chrystusie Jezusie”
✨ Wniosek:
Hebr. 10:25 można (i warto) rozumieć nie tylko jako wezwanie do fizycznych spotkań, ale przede wszystkim jako apel, aby:
- Nie opuszczać duchowego zgromadzenia,
- Trwać w duchowej jedności z Chrystusem i eklezją, która jest „w niebie”,
- Nie wracać do starego systemu ofiarniczego, lecz żyć nową drogą żywą, mając wolność wejścia do Miejsca Najświętszego przez krew Jezusa (Hebr. 10:19–22).
„Nie opuszczając wspólnych zgromadzeń waszych…” – zgromadzeń, czy zgromadzenia? Liczba mnoga, czy liczba pojedyncza?
W Hebrajczyków 10:25 grecki tekst zawiera rzeczownik ἐπισυναγωγὴν (episynagōgēn) w liczbie pojedynczej, w bierniku:
μὴ ἐγκαταλείποντες τὴν ἐπισυναγωγὴν ἑαυτῶν
„Nie opuszczając zgromadzenia waszego”
🔍 Szczegóły gramatyczne:
- τὴν ἐπισυναγωγὴν — biernik rodzaju żeńskiego, liczba pojedyncza
- ἑαυτῶν — zaimek zwrotny w dopełniaczu liczby mnogiej: „waszego”, „swojego”
🔠 Dokładne tłumaczenie:
„Nie opuszczając zgromadzenia waszego”
lub:
„Nie opuszczając swojego zgromadzenia”
📌 Znaczenie:
- Nie chodzi o wiele różnych zgromadzeń, ale o jedno wspólne duchowe zgromadzenie.
- To potwierdza głębsze znaczenie tego fragmentu: nie chodzi tylko o uczestnictwo w spotkaniach, ale o trwanie w duchowym zjednoczeniu z Chrystusem i resztą Jego ciała — eklezją.
- W kontekście całego Listu do Hebrajczyków (szczególnie 10:19–22 i 12:22–24), oznacza to trwanie w duchowej rzeczywistości Nowego Przymierza.
Oto zestawienie tłumaczeń Hebrajczyków 10:25 z uwzględnieniem liczby pojedynczej lub mnogiej dla słowa „ἐπισυναγωγή” (episynagōgē):
🔡 Grecki (Textus Receptus):
μὴ ἐγκαταλείποντες τὴν ἐπισυναγωγὴν ἑαυτῶν, καθὼς ἔθος τισίν, ἀλλὰ παρακαλοῦντες· καὶ τοσούτῳ μᾶλλον ὅσῳ βλέπετε ἐγγίζουσαν τὴν ἡμέραν.
- τὴν ἐπισυναγωγὴν ἑαυτῶν – „zgromadzenie wasze” (liczba pojedyncza)
📖 Zestawienie polskich tłumaczeń:
| Tłumaczenie | Liczba | Cytat |
|---|---|---|
| UBG (Uwspółcześniona Biblia Gdańska) | pojedyncza | „Nie opuszczając wspólnego zgromadzenia waszego…” |
| BW (Brytyjka) | pojedyncza | „Nie opuszczając wspólnych zebrań naszych…” (forma liczby mnogiej, ale może być idiomatyczna) |
| BT (Biblia Tysiąclecia) | mnoga | „Nie opuszczajmy naszych wspólnych zebrań…” |
| Biblia Warszawsko-Praska | mnoga | „Nie zaniedbujmy naszych wspólnych spotkań…” |
| Biblia Paulistów | mnoga | „Nie opuszczajmy naszych wspólnych zgromadzeń…” |
| Biblia Gdańska (1632) | pojedyncza | „Nie opuszczając zgromadzenia naszego…” |
📘 Uwagi:
- UBG i Biblia Gdańska są wierne greckiemu oryginałowi – używają liczby pojedynczej.
- Tłumaczenia katolickie i współczesne często oddają to idiomatycznie w liczbie mnogiej, co może rozmywać oryginalny sens.
🎯 Wniosek:
Oryginalny tekst mówi o jednym zgromadzeniu – duchowym zjednoczeniu „naszego zgromadzenia” (tj. Ciała Chrystusa). Nie chodzi tylko o fizyczne zebrania, ale o duchową tożsamość i jedność w Chrystusie, którą mamy nie opuszczać.
Reasumując: Słowo ἐπισυναγωγή (episynagōgē) występuje 2 razy w Nowym Testamencie i ma głębokie znaczenie duchowe związane z zgromadzeniem się wierzących w Chrystusie — zarówno fizycznie, jak i duchowo. Oto te dwa miejsca:
📍 1. Hebrajczyków 10:25
μὴ ἐγκαταλείποντες τὴν ἐπισυναγωγὴν ἑαυτῶν
„Nie opuszczając zgromadzenia waszego, jak to mają w zwyczaju niektórzy, ale napominając się nawzajem, i to tym bardziej, im bardziej widzicie, że zbliża się dzień.”
- Liczba pojedyncza – odnosi się do jednego wspólnego zgromadzenia
- W kontekście Listu do Hebrajczyków (szczególnie Hebr. 12:22–24), chodzi o duchowe zgromadzenie wierzących w obecności Boga, a nie jedynie lokalne fizyczne spotkania.
- „Nie opuszczajcie swojego zgromadzenia” – czyli nie porzucajcie swojej duchowej tożsamości jako Ciała Chrystusa.
📍 2. 2 Tesaloniczan 2:1
Ὑπὲρ τῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡμῶν ἐπισυναγωγῆς ἐπ’ αὐτόν
„A co do przyjścia naszego Pana Jezusa Chrystusa i naszego zgromadzenia się przy Nim…”
- Znów ἐπισυναγωγῆς – liczba pojedyncza.
- Mowa o eschatologicznym zgromadzeniu wierzących przy Jezusie – to, co często nazywamy „pochwyceniem” (por. 1 Tes. 4:17).
- To zgromadzenie ma charakter duchowy i niebiański, a nie ziemski.
🧠 Znaczenie słowa ἐπισυναγωγή (episynagōgē):
- Złożenie z dwóch członów:
- epi (ἐπί) – „na”, „do”, „w kierunku”
- synagōgē (συναγωγή) – „zgromadzenie”, „zbieranie”
- Dosłownie: „zebranie razem w jedno miejsce”, „zgromadzenie się w określonym celu”
- Używane tylko w duchowym kontekście Ciała Chrystusa — raz jako:
- trwanie w duchowej jedności (Hebr. 10:25)
- raz jako eschatologiczne zgromadzenie się z Jezusem (2 Tes. 2:1)
🔑 Wniosek:
„Episynagoga” to jedno duchowe zgromadzenie wierzących w Chrystusie – tu i teraz (Hebr. 10:25), a w przyszłości w pełni przy Jego powrocie (2 Tes. 2:1). Oznacza jedność duchową, a nie tylko obecność fizyczną. W obu przypadkach chodzi o liczbę pojedynczą, co podkreśla, że wszyscy wierzący stanowią jedno Ciało i mają jednego Ducha.
