Adam Mickiewicz, opisując obrzęd „dziadów”, nawiązuje do dawnej litewskiej i słowiańskiej tradycji, w której ludzie w noc poprzedzającą Dzień Wszystkich Świętych zbierali się, by przyzywać dusze zmarłych. Podczas tych uroczystości przynoszono jedzenie, napoje, rozpalano ogień, a tzw. „guślarz” pełnił rolę pośrednika między światem żywych i umarłych. Mickiewicz wyraźnie zaznacza, że zwyczaj ten pochodzi z czasów pogańskich i nie ma źródła chrześcijańskiego.
„Dziady są to uroczystości obchodzone dotąd jeszcze między pospólstwem litewskim, ku czci zmarłych przodków, czyli dla pozyskania ich przychylności w życiu doczesnym. Obrzęd ten odbywa się zwykle w nocy, w cerkwi lub w kaplicy cmentarnej, przy świetle świec, z udziałem guślarza, który przyzywa dusze zmarłych, aby im ofiarować jadło i napój, i słuchać, jakie mają prośby i potrzeby.”
(Adam Mickiewicz, Wstęp do Dziadów)
Czy to okultyzm i spirytyzm?
Według Pisma Świętego – tak, jednoznacznie.
Zgodnie z Bożym Słowem, wszelkie próby kontaktu ze zmarłymi, przyzywanie ich duchów, składanie im ofiar czy proszenie ich o wstawiennictwo są praktykami spirytystycznymi i okultystycznymi, których Bóg surowo zakazuje.
1. Zakaz wzywania duchów i wróżenia
„Nie znajdzie się pośród ciebie taki, który by przeprowadzał swego syna lub swoją córkę przez ogień, ani wróżbita, ani wieszczbiarz, ani guślarz, ani czarodziej; ani zaklinacz, ani pytający ducha, ani czarodziej, ani wywołujący zmarłych. Gdyż obrzydliwością dla PANA jest każdy, kto to czyni…”
(5 Mojżeszowa 18:10–12, UBG)
W przytoczonym fragmencie pojawiają się niemal wszystkie elementy rytuału opisanego przez Mickiewicza: guślarz (pośrednik duchowy), przywoływanie zmarłych, pytanie ich o potrzeby, przekonanie o możliwości obustronnego kontaktu.
To nie jest działanie w mocy Ducha Świętego, ale podszywanie się duchów zwiedzenia pod zmarłych — demoniczne imitacje, które mają na celu wprowadzić człowieka w fałszywą duchowość.
2. Bóg zakazuje konsultowania zmarłych
„A gdy wam będą mówić: Radźcie się wywoływaczy duchów i czarowników, którzy szepcą i mruczą, odpowiedzcie: Czyż lud nie ma radzić się swojego Boga? Czyż ma się radzić umarłych w sprawie żywych?”
(Izajasza 8:19, UBG)
Izajasz zadaje pytanie retoryczne, które obnaża duchową absurdalność takich praktyk: dlaczego ludzie mieliby szukać odpowiedzi u umarłych, skoro mają dostęp do Boga żywego?
Obrzęd „dziadów” wprost przeciwstawia się tej zasadzie – w miejsce szukania Boga, lud szuka kontaktu z duchami.
3. Duchy zmarłych nie wracają do świata żywych
„Jak obłok znika i rozwiewa się, tak kto zstępuje do grobu, nie wstanie już. Nie wróci więcej do swego domu, a jego miejsce już go nie zna.”
(Hioba 7:9–10, UBG)
„Miłość ich, nienawiść ich i zazdrość ich już dawno przeminęły, i już nigdy nie będą mieli udziału w niczym z tego, co się dzieje pod słońcem.”
(Kaznodziei 9:6, UBG)
Te wersety jasno mówią, że dusze zmarłych nie wracają do świata żywych. Nie mogą przyjąć pokarmu, ani przemawiać przez pośredników.
Jeśli jednak ktoś twierdzi, że w takich praktykach naprawdę coś „się objawia” – Biblia ostrzega, że to nie dusze ludzi, lecz duchy zwodnicze, które udają zmarłych.
4. Przykład króla Saula
„Wtedy Saul zapytał PANA, ale PAN mu nie odpowiedział ani przez sny, ani przez urim, ani przez proroków. Wtedy Saul rzekł do swoich sług: Poszukajcie mi kobiety mającej ducha wieszczego, pójdę do niej i zapytam się przez nią.”
(1 Samuela 28:6–7, UBG)
Król Saul, nie otrzymując odpowiedzi od Boga, zwrócił się do kobiety wywołującej duchy w En-Dor. W konsekwencji zaciągnął na siebie sąd Boży (por. 1 Kronik 10:13–14).
To klasyczny przykład spirytyzmu – szukania kontaktu z „zaświatami” poza wolą Boga.
Dokładnie to samo dzieje się w obrzędzie „dziadów” – jest to duchowe zwiedzenie i imitacja Bożego działania.
Źródło duchowe – nie folklor, lecz zwiedzenie
Mickiewicz opisał „Dziady” z ogromnym szacunkiem dla ludowej tradycji, ale z duchowego punktu widzenia opisał rytuał pogańskiego pośrednictwa duchowego, który jest sprzeczny z objawieniem Bożym.
Nie jest to niewinna „tradycja ludowa”, lecz forma okultyzmu i spirytyzmu – czyli praktyka kontaktu ze światem duchowym w sposób nieautoryzowany przez Boga.
Biblia pokazuje, że takie działania zawsze są inspirowane przez duchy demoniczne, a nie przez Ducha Świętego.
„A Duch wyraźnie mówi, że w późniejszych czasach niektórzy odstąpią od wiary, przystaną do duchów zwodniczych i nauk demonów.”
(1 Tymoteusza 4:1, UBG)
Wnioski
Obrzęd „dziadów”, mimo że był dla Mickiewicza artystycznym symbolem, w swojej istocie przedstawia praktyki zakazane przez Boga.
Wzywanie zmarłych, składanie im ofiar, proszenie o ich pomoc, odprawianie rytuałów na ich cześć – to wszystko jest formą spirytyzmu.
Bóg objawił jasno, że człowiek ma zwracać się wyłącznie do Niego przez jedynego Pośrednika, Jezusa Chrystusa (1 Tymoteusza 2:5).
Nie istnieje duchowe „pogranicze” między chrześcijaństwem a pogaństwem.
Wszystko, co próbuje ominąć Chrystusa jako jedyną Drogę, Prawdę i Życie, staje się częścią duchowego zwiedzenia.
Zachęcam Cię, przeczytaj wpis: „„Duchy przeszłości czy duchowe zwiedzenie?” – ciąg dalszy analizy „Dziadów” Adama Mickiewicza w świetle Pisma Świętego”.
