W żydowskiej tradycji rabinicznej i idiomie hebrajskim wyrażenie „niebo i ziemia” było używane jako odniesienie do Świątyni Jerozolimskiej, w szczególności do jej symbolicznego znaczenia jako miejsca spotkania Boga (nieba) z człowiekiem (ziemią). Choć Biblia hebrajska nie używa tej frazy jednoznacznie w tym sensie, to w literaturze żydowskiej okresu Drugiej Świątyni oraz rabinicznej istnieją dowody na takie rozumienie.
Kluczowe konteksty:
1. Świątynia jako mikrokosmos
- W myśli żydowskiej Świątynia często była postrzegana jako miniaturowy wszechświat:
- Miejsce Najświętsze (Kodesz ha-Kodaszim) symbolizowało niebo (gdzie przebywa Boża chwała).
- Dziedziniec symbolizował ziemię, dostępne dla ludzi.
- Również w literaturze takich jak Midrasz czy Talmud są odniesienia do świątyni jako punktu połączenia nieba i ziemi.
2. Wyrażenie idiomatyczne w nauczaniu rabinów
- Niektórzy rabini i komentatorzy, m.in. Josef Klausner, zauważali, że „niebo i ziemia” może oznaczać system przymierza między Bogiem a Izraelem, którego fizycznym centrum była świątynia.
- R. Eliezer ben Hyrcanus (I w. n.e.) nauczał, że gdy świątynia zostanie zniszczona, „niebo i ziemia przeminą” – co interpretowano symbolicznie jako koniec porządku Starego Przymierza.
3. Ewangeliczne konteksty
- W Ewangelii Mateusza 5:18 Jezus mówi:
„Dopóki nie przeminą niebo i ziemia, ani jedna jota, ani jedna kreska nie przeminie z Prawa…”
— co niektórzy interpretują jako odniesienie do trwałości przymierza aż do zniszczenia świątyni. - W tej interpretacji „niebo i ziemia” mogłoby oznaczać system świątynny, który przeminął w 70 r. n.e.
Podsumowanie:
Tak – w idiomie żydowskim i myśli rabinicznej „niebo i ziemia” mogły symbolicznie odnosić się do Świątyni Jerozolimskiej jako miejsca łączącego sferę boską i ludzką. To wyrażenie miało charakter symboliczny i funkcjonowało jako metafora Bożej obecności pośród Izraela.
