To bardzo ważne zagadnienie, bo dotyka jednej z najbardziej kluczowych (i kontrowersyjnych) interpretacji proroctw biblijnych.
🔍 Skąd się wzięła koncepcja 7-letniego przymierza Antychrysta?
Pochodzi z interpretacji proroctwa o 70 tygodniach z Księgi Daniela, a konkretnie z wersetu:
📜 Daniel 9:27 (UBG)
„I zawrze przymierze z wieloma na jeden tydzień; a w połowie tego tygodnia sprawi, że ustanie ofiara krwawa i ofiara z pokarmów; a przez skrzydło obrzydliwości przyjdzie pustoszyciel, aż zostanie wylana kara na spustoszyciela.”
🔢 Jak to jest interpretowane?
- „Tydzień” w tym proroctwie jest rozumiany jako 7 lat (bo cały kontekst 70 tygodni to 490 lat).
- Proroctwo mówi, że na ostatni, 70. tydzień (czyli 7 lat), ktoś zawrze przymierze z wieloma.
- W połowie (czyli po 3,5 roku) złamie to przymierze, doprowadzając do zatrzymania ofiar i pojawienia się „ohyda spustoszenia”.
🔥 Dwutorowa interpretacja:
1. Mesjańska interpretacja (wczesny Kościół, m.in. Augustyn, wielu reformatorów):
- Przymierze zawiera Mesjasz (Jezus) — z Nowym Przymierzem.
- W połowie tygodnia (3,5 roku publicznej służby) zostaje zabity (ofiara) — kończąc symbolikę ofiar w świątyni.
- Reszta tygodnia to kontynuacja głoszenia Ewangelii dla Żydów aż do ich całkowitego odrzucenia (np. ukamienowanie Szczepana).
2. Futurystyczna/dispensacjonalna interpretacja (szczególnie popularna od XIX wieku):
- Proroctwo „zatrzymuje się” po 69 tygodniach (po śmierci Jezusa).
- 70. tydzień jest przesunięty na przyszłość — w tzw. „czas końca”.
- Antychryst ma zawrzeć fałszywe przymierze z Izraelem na 7 lat.
- Po 3,5 roku złamie przymierze, wkroczy do trzeciej świątyni, i dokona ohyda spustoszenia.
- To rozpocznie Wielki Ucisk.
💬 Czy Biblia mówi, że to Antychryst zawrze przymierze?
➡️ NIE dosłownie. Tekst z Daniela 9:27 mówi jedynie, że ktoś:
- „zawrze przymierze z wieloma”
- „w połowie tygodnia sprawi, że ustanie ofiara”
- pojawi się „ohyda spustoszenia”
Wprost nie pada określenie „Antychryst”.
📌 Podsumowanie
- 7-letni okres pochodzi z ostatniego „tygodnia” (7 lat) z Daniela 9:27.
- Kto zawiera przymierze i łamie je w połowie — jest interpretowane różnie:
- Jako Mesjasz (Jezus), wypełniając Nowe Przymierze.
- Lub jako Antychryst (w przyszłości), który zwodzi i niszczy.
Kto rozpropagował tę tezę o antychryście?
Teza, że Antychryst zawrze 7-letnie przymierze z Izraelem i złamie je po 3,5 roku, została rozpropagowana dopiero w XIX wieku, głównie przez zwolenników futurystycznej szkoły interpretacji proroctw, a jej początków można doszukiwać się znacznie wcześniej – w sposób zaskakujący.
🔁 Krótka historia tej tezy:
1. 🔥 Francisco Ribera (ok. 1580 r.) – jezuita z Salamanki
- Był pierwszym teologiem, który szczegółowo rozwinął futurystyczną interpretację proroctw Daniela i Objawienia.
- Twierdził, że:
- Antychryst pojawi się w przyszłości,
- Zbuduje świątynię w Jerozolimie,
- Prześladować będzie świętych przez 3,5 roku,
- I dopiero wtedy przyjdzie Chrystus.
- Celem Ribery było… odwrócenie uwagi od poglądu protestantów, że papiestwo to Antychryst. To była część tzw. kontrreformacyjnej strategii apologetycznej Kościoła rzymskokatolickiego.
📌 Ribera zainicjował futurystyczny model eschatologii, który potem został rozwinięty przez protestantów – co może wydawać się paradoksalne.
2. 🧾 John Nelson Darby (ok. 1830 r.) – angielski duchowny, założyciel ruchu braci plymuckich
- Oparł się na futurystycznej linii Ribery.
- Rozwinął naukę o:
- „pochwyceniu” Kościoła przed uciskiem,
- 7-letnim ucisku pod rządami Antychrysta,
- dosłownym spełnieniu Daniela 9:27 w przyszłości.
📖 Darby stworzył kompletny system zwany dispensacjonalizmem, dzielący historię na okresy (dyspensacje) Bożego działania.
3. 📚 C.I. Scofield i jego Biblia Scofielda (1909)
- Scofield zaadaptował system Darby’ego w swojej komentarzowej Biblii, która stała się niesamowicie wpływowa w świecie protestanckim — szczególnie w USA.
- Tysiące kaznodziejów i nauczycieli zaczęło opierać się na tej Biblii, uznając naukę o 7-letnim przymierzu Antychrysta za „biblijną oczywistość”.
🧭 Dlaczego to ważne?
- W ciągu 1800 lat chrześcijańskiej historii nikt nie interpretował Daniela 9:27 jako przymierza Antychrysta — aż do kontrreformacji i potem Darby’ego.
- Wcześniej dominowała mesjańska interpretacja: przymierze zawarł Jezus, złamane przez ukrzyżowanie, co zakończyło sens ofiar.
📌 Podsumowanie
| Osoba | Czas | Wkład |
|---|---|---|
| Francisco Ribera | ok. 1580 | Przyszły Antychryst, proroctwa Daniela jeszcze się nie wypełniły |
| John N. Darby | ok. 1830 | 7-letni okres, pochwycenie, świątynia i Antychryst |
| C.I. Scofield | 1909 | Biblia z komentarzami popularnymi do dziś |
Oto porównanie dwóch głównych interpretacji Daniela 9:27 – mesjańskiej (tradycyjnej) i futurystycznej (popularnej od XIX w.), przedstawione w formie przejrzystej tabeli:
🔍 Daniel 9:27 – „I zawrze przymierze z wieloma na jeden tydzień…”
| Element | Interpretacja mesjańska (tradycyjna) | Interpretacja futurystyczna (dispensacjonalistyczna) |
|---|---|---|
| Kto zawiera przymierze? | Mesjasz (Jezus Chrystus) | Antychryst |
| „Wielu” | Naród izraelski / wierzący | Naród izraelski |
| Tydzień (7 lat) | 7-letnia służba Jezusa i apostołów – od chrztu Jezusa do ukamienowania Szczepana | Przyszły 7-letni okres „ucisku” – jeszcze się nie wydarzył |
| „Połowa tygodnia” | Ok. 3,5 roku po rozpoczęciu służby Jezus został ukrzyżowany i zniósł system ofiarniczy, bo sam stał się ofiarą (Hebr. 10:10) | Antychryst złamie przymierze, zatrzyma ofiary i zasiądzie w świątyni |
| „Ofiara i dar ofiarny ustaną” | Ofiary utraciły sens, bo spełniły się w ofierze Chrystusa (zob. Hebr. 9–10) | Antychryst fizycznie wstrzyma ofiary w odbudowanej świątyni w Jerozolimie |
| „Na skrzydle świątyni będzie ochyda spustoszenia” | Zburzenie świątyni przez Rzymian w 70 r. – sąd nad Izraelem | Antychryst zasiądzie w świątyni i ogłosi się Bogiem (2 Tes. 2:4) |
| Czas wypełnienia | Wypełnione w I wieku | Jeszcze przyszłe, po pochwyceniu Eklezji |
🧭 Kluczowe różnice:
| Mesjańska interpretacja | Futurystyczna interpretacja | |
|---|---|---|
| Historyczne korzenie | Ojczysty dla Ojców Kościoła, Reformatorów (Luter, Kalwin, Melanchton) | Od XIX w., rozwinięta przez Darby’ego i Scofielda |
| Chrystocentryczność | Proroctwo odnosi się do dzieła Jezusa | Jezus niemal nie występuje – skupienie na Antychryście |
| Ciągłość 70 tygodni | Bez przerwy – pełna ciągłość | Przerwa między 69 a 70 tygodniem – „przerwa Kościoła” |
Jak brzmi w oryginale Daniela 9:27
Oto Księga Daniela 9:27 w języku hebrajskim (oryginalny tekst masorecki) wraz z transliteracją i dosłownym tłumaczeniem:
📜 Tekst hebrajski (Biblia Hebraica Stuttgartensia):
וְהִגְבִּיר בְּרִית לָרַבִּים שָׁבוּעַ אֶחָד, וַחֲצִי הַשָּׁבוּעַ יַשְׁבִּית זֶבַח וּמִנְחָה, וְעַל כְּנַף שִׁקּוּצִים מְשֹׁמֵם, וְעַד כָּלָה וְנֶחֱרָצָה תִּתַּךְ עַל שֹׁמֵם.
🔤 Transliteracja:
Ve-higbir berit la-rabbim shavua echad, va-chetzi ha-shavua yashbit zevach u-mincha, ve’al kenaf shikkutzim meshomem, ve’ad kalah venecheretzah tittakh al shomem.
📘 Dosłowne tłumaczenie:
„I potwierdzi przymierze z wieloma na jeden tydzień; a w połowie tygodnia zniesie ofiarę i dar ofiarny, a na skrzydle (lub: nad skrzydłem) obrzydliwości (pojawi się) spustoszyciel; aż do dokonania końca, który jest postanowiony, wyleje się na spustoszyciela.”
🧩 Uwagi językowe:
- וְהִגְבִּיר (ve-higbir) – „i potwierdzi / uczyni mocnym” – czasownik może sugerować wzmocnienie lub zawarcie przymierza.
- בְּרִית (berit) – „przymierze”
- לָרַבִּים (la-rabbim) – „z wieloma” – liczba mnoga, ale nie oznacza „wszystkich”
- שָׁבוּעַ אֶחָד (shavua echad) – „jeden tydzień” (tydzień = siedem lat w proroczym znaczeniu)
- יַשְׁבִּית (yashbit) – „zatrzyma, zniesie” (od czasownika שָׁבַת – odpocząć, zaprzestać)
- עַל כְּנַף שִׁקּוּצִים (al kenaf shikkutzim) – dosł. „na skrzydle obrzydliwości” – trudna fraza, różnie tłumaczona (skrzydło może oznaczać „miejsce”, „szczyt”, „powierzchnię”)
- מְשֹׁמֵם (meshomem) – „spustoszyciel” lub „spustoszenie”
- כָּלָה וְנֶחֱרָצָה (kalah venecheretzah) – „koniec i postanowienie”
- שֹׁמֵם (shomem) – „spustoszyciel” lub „ten, który pustoszy”
Oto dokładna gramatyczna analiza wersetu Daniela 9:27 (tekst hebrajski), fraza po frazie, z uwzględnieniem znaczeń słów, funkcji gramatycznej i możliwych wariantów interpretacyjnych.
📖 Daniela 9:27 – Gramatyczna analiza
🔹 וְהִגְבִּיר בְּרִית לָרַבִּים שָׁבוּעַ אֶחָד
ve-higbir berit la-rabbim shavua echad
- וְהִגְבִּיר (ve-higbír)
- złożony: waw + hifil (czasownik przyczynowy) + imperfectum 3 os. l. poj. męska od גָּבַר
- znaczy: „i potwierdzi / uczyni mocnym / zawrze (przymierze)”
- może odnosić się do Mesjasza (tradycyjnie) lub do innej postaci (w interpretacji futurystycznej do Antychrysta)
- בְּרִית (berít)
- rzeczownik żeński: „przymierze”, „umowa”, „pakt”
- związek rządu z poprzednim czasownikiem: „potwierdzi przymierze”
- לָרַבִּים (la-rabbím)
- przyimek ל־ (do, dla) + liczba mnoga od רַב (liczny, wielki)
- znaczy: „z wieloma” / „dla wielu”
- podmiot zbiorowy – niekoniecznie cały lud
- שָׁבוּעַ אֶחָד (shavú’a echád)
- „tydzień jeden” – siedmiodniowy okres; w proroctwie uznawany za 7 lat
- termin proroczy, typowy dla tej części Księgi Daniela
🔹 וַחֲצִי הַשָּׁבוּעַ יַשְׁבִּית זֶבַח וּמִנְחָה
va-chetzi ha-shavua yashbit zevach u-mincha
- וַחֲצִי (va-chetzí)
- waw + rzeczownik „połowa”
- znaczy: „a połowa” (czegoś) – odnosi się do „tygodnia”, czyli 7 lat
- הַשָּׁבוּעַ (ha-shavúa)
- z rodzajnikiem „ha-” – „ten tydzień”
- „połowa tygodnia” = 3,5 roku
- יַשְׁבִּית (yashbít)
- czasownik hifil imperfectum 3 os. l. poj. męska od שָׁבַת – odpoczywać, przestać, zaniechać
- znaczy: „zniesie / zatrzyma / unieważni”
- זֶבַח (zevach)
- „ofiara krwawa” – ofiara ze zwierząt
- וּמִנְחָה (u-minchá)
- „ofiara bezkrwawa” – dar z pokarmu, mąki itd.
🔍 Interpretacja: Po 3,5 roku od zawarcia przymierza zniesione zostają ofiary – wydarzenie kluczowe dla interpretacji mesjańskiej lub antymesjańskiej.
🔹 וְעַל כְּנַף שִׁקּוּצִים מְשֹׁמֵם
ve-‘al kenaf shikkutzim meshomem
- וְעַל (ve-‘al)
- przyimek: „a na / i na / i nad”
- כְּנַף (kenáf)
- „skrzydło”, może oznaczać: róg, krawędź, szczyt, rozciągnięcie (symbolicznie – przestrzeń świątynna)
- שִׁקּוּצִים (shikkutsím)
- liczba mnoga od שִׁקּוּץ – „obrzydliwość”, „odraza”, często dotyczy bałwochwalstwa
- znaczenie teologiczne: obrzydliwości jako symbole duchowego zepsucia
- מְשֹׁמֵם (meshomém)
- participium (imiesłów): „spustoszyciel” lub „ten, który czyni pustkę”
- może być osobą (działającą – np. Antychryst) lub stanem
🔍 Możliwa interpretacja: W świętym miejscu pojawi się „obrzydliwość spustoszenia” – nawiązanie do Daniela 11:31 i 12:11.
🔹 וְעַד כָּלָה וְנֶחֱרָצָה תִּתַּךְ עַל שֹׁמֵם
ve-‘ad kalah ve-necheretzah tittakh al shomem
- וְעַד (ve-‘ad)
- „i aż do”
- כָּלָה (kalah)
- „koniec” – termin czasowy lub ostateczny wyrok
- וְנֶחֱרָצָה (ve-necherétzah)
- czasownik nifal (strona bierna): „który został postanowiony / zadecydowany”
- często używany w kontekście wyroków Bożych
- תִּתַּךְ (tittakh)
- forma hufal (strona bierna): „wyleje się / zostanie wylany”
- może odnosić się do sądu lub gniewu Bożego
- עַל שֹׁמֵם (‘al shomem)
- „na spustoszyciela / na tego, który pustoszy”
- może to być ten sam podmiot co „meshomem” wyżej
📘 Podsumowanie znaczenia:
„Potwierdzi przymierze z wieloma na jeden tydzień (7 lat), a w połowie tygodnia zniesie ofiarę i dar ofiarny. A na skrzydle obrzydliwości pojawi się spustoszyciel, aż do końca, który został postanowiony – wyleje się (gniew) na spustoszyciela.”
Oto zestawienie Daniela 9:27 w trzech wersjach: UBG, BT i Septuaginta (LXX), z komentarzem do różnic i zbieżności między nimi:
📖 Daniel 9:27 – Zestawienie tłumaczeń
🔹 Uwspółcześniona Biblia Gdańska (UBG)
„I zawrze przymierze z wieloma na jeden tydzień, a w połowie tygodnia zniesie ofiarę i dar ofiarny; a na skrzydle obrzydliwości przyjdzie spustoszyciel, aż do zupełnego zniszczenia, które jest postanowione i wyleje się na spustoszyciela.”
🔸 Uwagi:
- UBG trzyma się dosłownej struktury hebrajskiej.
- Tłumaczy „przymierze” jako zawarte z wieloma, a nie z „ludem”.
- „Na skrzydle obrzydliwości” oddaje hebrajskie כְּנַף שִׁקּוּצִים (kenaf shikkutzim).
🔹 Biblia Tysiąclecia (BT V)
„Z wieloma zawrze ścisłe przymierze na jeden tydzień; w połowie tygodnia zniesie ofiarę krwawą i ofiarę z pokarmów. Na skrzydle zaś świątyni będzie ohyda ziejąca pustką, aż wyleje się wyrok końcowy na sprawcę spustoszenia.”
🔸 Uwagi:
- BT stosuje tłumaczenie bardziej dynamiczne i wyjaśniające.
- „Ścisłe przymierze” i „ohyda ziejąca pustką” to interpretacje fraz ve-higbir berit i shikkutzim meshomem.
- Używa wyrażenia „na skrzydle świątyni”, co nie występuje bezpośrednio w hebrajskim tekście, ale stanowi interpretację kontekstu.
🔹 Septuaginta (LXX) – Grecki przekład Starego Testamentu
καὶ δυναμώσει διαθήκην τοῖς πολλοῖς ἑπτά
καὶ ἡμισεία τοῦ ἑπτά ἀρθήσεται θυσία καὶ σπονδή·
καὶ ἐπὶ τὸ ἱερὸν βδέλυγμα τῶν ἐρημώσεων,
καὶ ἕως τῆς συντελείας καιρὸς συντελείας δοθήσεται ἐπὶ τὴν ἐρήμωσιν.
🔸 Uwagi:
- „Dynamosei diathēkēn tois pollois hepta”: „wzmocni przymierze z wieloma na siedem (lat)” – zgodne z hebrajskim.
- „Połowa tygodnia” (ἡμισεία τοῦ ἑπτά) = 3,5 roku – dokładne oddanie hebrajskiego.
- „bdelugma tōn erēmōseōn” = „obrzydliwość spustoszenia”
- „do końca czas końca będzie dany na spustoszenie” – zbliżone znaczeniowo.
📘 Wnioski z porównania:
| Element | Hebrajski | UBG | BT | LXX |
|---|---|---|---|---|
| Zawarcie przymierza | וְהִגְבִּיר בְּרִית | zawrze przymierze | zawrze ścisłe przymierze | δυναμώσει διαθήκην |
| Czas trwania | שָׁבוּעַ אֶחָד | jeden tydzień | jeden tydzień | ἑπτά |
| Zniesienie ofiar | יַשְׁבִּית זֶבַח | zniesie ofiarę i dar | zniesie ofiarę krwawą i pokarmów | ἀρθήσεται θυσία καὶ σπονδή |
| Obrzydliwość / ochyda | שִׁקּוּצִים מְשֹׁמֵם | obrzydliwość przyjdzie spustoszyciel | ohyda ziejąca pustką | βδέλυγμα τῶν ἐρημώσεων |
| Kara końcowa | וְעַד כָּלָה… תִּתַּךְ | wyleje się na spustoszyciela | wyrok końcowy na sprawcę | καιρὸς συντελείας δοθήσεται |
Można to uprościć. Oto proste, esencjonalne streszczenie Daniela 9:27 oparte wyłącznie na tekście biblijnym:
📖 Daniel 9:27 – prostymi słowami:
- Ktoś (nie nazwany z imienia) zawrze przymierze z wieloma na jeden tydzień (7 lat).
- W połowie tygodnia (czyli po 3,5 roku) zostanie zniesiona ofiara i dar ofiarny.
- Na skrzydle obrzydliwości (coś obrzydliwego lub świętokradczego) przyjdzie spustoszenie.
- To potrwa aż do końca, który jest postanowiony i wyleje się na spustoszyciela (czyli zostanie ukarany).
🔍 Co jest ważne?
- Tekst nie mówi wyraźnie, kto zawiera przymierze – to może być Mesjasz lub ktoś inny (np. wrogowie Boga).
- Brakuje w tym wersie słów „antychryst”, „szatan”, „świątynia trzecia” czy „7-letni ucisk” — to są późniejsze interpretacje.
- Jeśli czytamy kontekst całego rozdziału (Dn 9:24–27), widzimy, że punkt centralny to Mesjasz, który zostaje zabity (werset 26), i przymierze oraz koniec ofiar – co może wskazywać na Jezusa i Jego ofiarę.
Podsumowując:
Werset jest gęsty od symboliki, ale sam tekst mówi tylko o:
- przymierzu (na 7 lat),
- przerwaniu ofiar (po 3,5 roku),
- obrzydliwości i spustoszeniu,
- i karze na końcu.
Nie trzeba do tego dokładać złożonych teorii — Biblia mówi prosto, ale głęboko.
